ریزش موی سکه ای، طاسی سکه‌ای،آلوپسی آره آتا؛ علت و درمان آن

آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه‌ای نوعی اختلال ریزش مو است که سیستم ایمنی بدن در آن نقش دارد. زنان و مردان در هر سنی و از هر نژاد و قومیتی ممکن است دچار ریزش موی سکه‌ای شوند، به علاوه آلوپسی می‌تواند هر ناحیه‌ی موداری از بدن را درگیر کند. اصطلاح آلوپسی آره آتا زمانی به کار می‌رود که ریزش مو به صورت منطقه‌های دایره‌ای یا بیضی شکل رخ دهد. ناهنجاری‌ها و مشکلات ناخن نیز معمولاً در بیماران مبتلا به آلوپسی دیده می‌شود. این نوع مشکلات ممکن است فرورفتگی‌های کوچک نقطه‌ای روی ناخن، باریک شدن صفحه آن و در موارد نادر افتادن صفحه ناخن باشد.

دلایل و عامل‌های خطر آلوپسی

سیستم ایمنی بدن در صورت ابتلا به آلوپسی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند، دلایل این مقابله نابجا هنوز کاملاً مشخص نیست. فولیکول‌ها خوشبختانه قابلیت رویش مجدد مو را حفظ می‌کنند و ریزش موی سکه‌ای در اکثر موارد دائمی نیست.

عارضه‌های دیگری نیز همراه با آلوپسی بروز می‌یابد که از آن جمله می‌توان به ویتیلیگو یا پیسی (ایجاد شدن لکه‌های سفید رنگ روی پوست)، التهاب غده تیروئید و کم خونی خطرناک (کاهش تعداد گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود ویتامین B12) اشاره کرد.

در خانواده حدود 20 درصد از بیماران مبتلا به آلوپسی سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد. به همین دلیل متخصصان بر این باوراند که برخی به لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به آلوپسی هستند. چنانچه یکی از بستگان نزدیک فرد دچار ریزش موی سکه‌ای باشد، احتمال ابتلا وی به این بیماری بالا خواهد بود. به علاوه اگر ریزش مو قبل از سی سالگی در میان اعضاء خانواده سابقه داشته باشد، احتمال ابتلا به آلوپسی باز هم افزایش می‌یابد.

علائم آلوپسی آره آتا

روی سر بیماران مبتلا به آلوپسی معمولاً لکه‌های کچلی گرد و همواری وجود دارد که ظرف چند هفته ایجاد می‌شود و مو پس از چند ماه مجدداً در این منطقه‌ها می‌روید. بااین حال آلوپسی گاهی تا چند سال دوام دارد و رویش مجدد مو گاهی هرگز رخ نمی‌دهد.

منطقه‌های طاسی بزرگ می‌شود، به یکدیگر می‌پیوندد و الگوهای غیرطبیعی ریزش مو شکل می‌گیرد. موهای کوتاه به بلندی چند میلی‌متر از پوست سر غالباً در لبه‌های منطقه‌های رو به گسترش طاسی دیده می‌شود که در اصطلاح "علامت تعجب" نامیده می‌شود.

ریزش مو عموماً روی پوست سر دیده می‌شود، البته در هر نقطه‌ای از بدن احتمال بروز آلوپسی وجود دارد. این بیماری در اکثر بیماران از حالت طاسی منطقه‌ای فراتر نمی‌رود؛ اما گاهی گسترده می‌شود. تمام موی سر تعداد انگشت شماری از بیماران نیز می‌ریزد که از آن با اصطلاح "آلوپسی توتال" یاد می‌شود، گاهی نیز تمام موی سر و بدن می‌ریزد که "آلوپسی یونیورسال" نام دارد.

تشخیص آلوپسی

آلوپسی با توجه به ظاهر ریزش مو تشخیص داده می‌شود. متخصص الگوی اصلی ریزش مو را تعیین می‌کند، برای مثال منطقه‌های هموار طاسی با موهای کوتاه و شکسته در اطراف نشانه آلوپسی است.

نمونه‌برداری (ارسال نمونه بافتی گرفته شده به آزمایشگاه) معمولاً لازم نیست. انجام آزمایش خون جهت تشخیص بیماری تیروئید یا کم خونی خطرناک توصیه می‌شود.

درمان آلوپسی

درمان تمام موارد ریزش موی سکه‌ای ضروری نیست، موی بسیاری از بیماران مبتلا به طاسی منطقه‌ای محدود خود به خود مجدداً می‌روید.

روش‌های متفاوتی برای درمان آلوپسی وجود دارد، البته آلوپسی قابل معالجه نیست. همان طور که قبلاً اشاره شد اکثر بیماران در آینده نیز دوره‌های ریزش مو را تجربه می‌کنند.

کورتیکواستروئید: کورتیکواستروئیدها، با نام آشنای استروئید، داروهای ضدالتهابی هستند که برای درمان آلوپسی آره آتا به کار برده می‌شوند. این دارو به صورت آمپول، به صورت موضعی (کرم یا لوسیون) یا به شکل خوراکی استفاده می‌شود.

کورتیکواستروئید تزریقی: تزریق کورتیکواستروئید غالباً برای بزرگسالانی توصیه می‌شود که منطقه‌های طاسی مجزا روی پوست‌شان وجود دارد. این دارو مستقیماً در ناحیه آسیب دیده تزریق می‌شود تا رویش مجدد مو را تحریک کند. رویش مجدد مو شش تا هشت هفته زمان می‌برد، تزریق هر چهار تا شش هفته یک بار تا زمان کامل شدن رویش مو تکرار می‌شود. ناحیه طاسی در صورت لزوم قبل از درمان با کرم بی‌حس می‌شود تا درد ناشی از تزریق کاهش یابد.

کورتیکواستروئید موضعی: کورتیکواستروئید موضعی گاهی به عنوان جایگزین تزریق برای کودکان یا بزرگسالانی تجویز می‌شود که نمی‌توانند تزریق را تحمل کنند. کرم تجویز شده معمولاً به صورت روزانه روی ناحیه طاسی زده می‌شود.

این درمان نیز مانند روش تزریق برای بیمارانی با لکه‌های طاسی مجزا مناسب است. اما داروی موضعی برای افرادی با ریزش موی گسترده چندان نتیجه‌بخش نیست.

ماینوکسیدیل موضعی: ماینوکسیدیل موضعی، برای مثال روگین، که بدون نسخه قابل تهیه است، رشد مو را با طولانی کردن مرحله رشد فولیکول‌های مو افزایش می‌دهد و فولیکول‌های بیشتری را به تولید مو تحریک می‌کند.

سودمندی ماینوکسیدیل در درمان ریزش مو با الگوی مردانه (آندروژنتیک) به اثبات رسیده است. استفاده از این دارو به بیماران مبتلا به آلوپسی نیز توصیه می‌شود. محلول ماینوکسیدیل معمولاً دو بار در روز روی منطقه کچلی زده می‌شود و به تنهایی یا در کنار دیگر درمان‌ها به کار برده می‌شود. رشد موی جدید در صورت موفقیت‌آمیز بودن درمان پس از 12 هفته اتفاق می‌افتد. ماینوکسیدیل به بیماران مبتلا به ریزش موی سکه‌ای شدید یا ریزش تمام موی سر کمکی نمی‌کند.

ایمونوتراپی موضعی: ایمونوتراپی موضعی احتمالاً موثرترین درمان برای بیماران دچار طاسی گسترده یا مکرر محسوب می‌شود. در این تکنیک ماده‌ای مولد واکنش آلرژیک به ناحیه ریزش مو زده می‌شود. خارش، پوسته ریزی و تحریک غالباً رشد مجدد مو را در پی دارد، هرچند دلایل این تاثیرگذاری هنوز کاملاً مشخص نیست.

مزوتراپی

در مزوتراپی مقدار اندکی از مواد موجود در لایه درم پوست مستقیماً در پوست سر تزریق می‌شود، تا رویش مو در ناحیه طاسی و اطراف آن افزایش یابد. مزوتراپی امروزه در درمان سلولیت، کشیدن و سفت کردن پوست شل و افتاده، جوانسازی پوست، از بین بردن جای زخم و ریزش موی ناشی از عوامل مختلف از جمله طاسی سکه‌ای کاربرد دارد.

پی آر پی (PRP)

برای درمان با پلاسمای سرشار از پلاکت یا پی آر پی مقدار اندکی خون از بیمار گرفته می‌شود و پلاسمای تغلیظ شده سرشار از پلاکت در ناحیه مورد نظر تزریق می‌شود. اکثر ما با خاصیت انعقادکنندگی پلاکت آشنایی داریم، اما عملکرد پلاکت‌ها بسیار فراتر از تشکیل لخته است. پلاکت پس از فعال شدن سیتوکین ترشح و عامل‌های رشد ترشح می‌کند و مانند بخشی ضروری از فرایند التیام بخشی زخم عمل می‌کند.

رویکردهای زیبایی در مورد آلوپسی

بانوان دچار ریزش موی سکه‌ای گسترده معمولاً ترجیح می‌دهند از کلاه گیس یا موی ترمیمی مصنوعی استفاده کنند. داشتن کلاه گیسی زیبا و طبیعی برای بسیاری از بانوان و کودکان مهم است، البته تهیه کلاه گیس مرغوب هزینه بالایی را نیز دربردارد. موی کلاه گیس را می‌توان مانند موی طبیعی به صورت دلخواه کوتاه کرد و حالت داد و با نوار چسب دو طرفه یا روکش خلأ به پوست سر متصل کرد.

در مقابل آقایان ترجیح می‌دهند موی سر را کاملاً بتراشند و کمتر به استفاده از کلاه گیس و موی مصنوعی علاقه نشان می‌دهند. تاتوی موقت نیز برای زیباتر کردن ابروهای کم پشت پیشنهاد می‌شود. کاشت مژه نیز انتخابی برای بیمارانی است که از ریزش مژه خود ناراحت هستند.